استفتائات

۱. شرایط قضاوت چیست؟
۲. اگر کسی شرایط قضاوت را نداشته باشد و به قضاوت اکراه شود چه حکمی دارد؟
۳. آیا تبعیت از اکراه کننده جایز است یا خیر؟
۴. تکلیف شرعی در این خصوص چیست؟

باسمه تعالی
توجه به اصول و احکام موجود در قوانین قضایی جمهوری اسلامی ایران در خصوص امر قضاوت ضرورت دارد و به جهت حفظ نظم عمومی جامعه ،لازم الاتباع هستند.
والله العالم

1-- نظر حضرت عالی در خصوص تصدی امر قضاء توسط دارندگان مدرک دانشگاهی در رشته حقوق ، که مجتهد نیستند ، چیست ؟ آیا این گونه قضات در حق الله و حق الناس می توانند به علم خویش که از محتویات پرونده به دست می آید حکم قضیه را صادر کنند ؟

آنچه از ادله استفاده میشود امر قضاء با فقیه و مجتهد عادل است ، چه در قاضی منصوب و چه در قاضی تحکیم . ولی می توان به نحوی احکام صادره از غیر مجتهد را توجیه کرد به این عنوان که احکام صادره از قضات فعلی به عنوان حكم الله نیست تا در صدورش اجتهاد شرط باشد بلکه از باب امر به معروف و نهی از منکر و از باب ارشاد طرفین به قبول حق و کمک به مظلوم در استیفای حق و یا اصلاح ذات البين است . مسئله حصول علم برای قاضی یا آمر به معروف در صورت حصول علم می تواند به مفاد آن عمل و یا الزام نماید زیرا حجیت علم ذاتی است سواء كان قاضيا مجتهدا ام لا . ولی قسم شرعی در حضور قاضی غیر مجتهد فاقد اثر شرعی است و باید احتیاط کرد و چنانچه به مجتهد عادل دسترسی نباشد ، قاضی غیر مجتهد از باب حصول و اطمینان طرف را به قسم وادار کند . العلم لله سبحانه و تعالی

2-دادن رشوه با این عنوان که کار شخص سریع تر انجام گیرد و حق شخص دیگری ضایع نشود چه حکمی دارد و آیا این کار رشوه دادن محسوب می شود ؟

رشوه در شرع فقط در مقام قضاوت است که شخص پولی را به قاضی بدهد که به نفع وی ، چه حق با او باشد و یا نباشد ، حکم صادر کند . پول دادن در ادارات دیگر حرام است مگر مضطر شود که اگر ندهد حقش پایمال می شود و این را « اكل مال به باطل » و « رشاء » می گویند . والله العالم