آیت الله العظمی سید محمد حسینی زنجانی

جامعه بشری مورد پسند اسلام عاری از سبک و سیاق جاهلیت است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد،ظهر سه شنبه سخرانی آیت الله حسینی زنجانی با موضوع تفسیر سوره مبارکه «انشراح» در محل بیت و دفتر معظم له برگزار شد.

آیت الله حسینی زنجانی ضمن بیان اطلاعات کلی و شناسنامه «سوره انشراح» به موضوع محوری این سوره مبارکه پرداخت و گفت: این سوره دوازدهمین سوره ای است که طبق ترتیب نزول سور قرآنی بر نفس مبارک پیامبر(ص) نازل شده است و در بیان کلی در این سوره طبق روایت آمده است که این سوره جزء متمم سوره والضحی است.

وی با بیان این که در این سوره به برخی مقامات پیامبر(ص) اشاره شده است، شأنیت ایشان را والا و با عظمت توصیف کرد و گفت: یکی از مقاماتی که در این سوره به آن تکیه شده است این است که نام پیامبر از لحاظ مرتبه همسان با شهادت به توحید قرارگرفته که نشان از عظمت و شانیت والای پیامبر است و هم چنین می توان یکی دیگر از توفیقاتی که از سوی خداوند برای ایشان در نظر گرفته شده را مبارزه ایشان با افکار جاهلیت نام برد که از آن در تاریخ به عنوان جاهلیت جامعه عرب یادکرده اند.

آیت الله حسینی زنجانی در پاسخ به این پرسش که «مراد از سختی بیان شده بر روی دوش پیامبر در این سوره چیست؟» گفت: خداوند متعال در ادامه توصیه به یادآوری نعمت های الهی دستور می دهد «الم نشرح لک صدرک» یعنی ظرفیت فکری عظیم و بینش والا و کثرت در صبوری به شما پیامبران عطا شده است که ضمن آن یکی از نعمت هایی که خداوند متعال ارزانی داشته شرح صدراست یعنی افکاری که خداوند متعال بر اثر توحید بر شما نازل کرد و شما را مامور به تبلیغ در بین مردم کرد این همان دستاویزی است که موجب شرح صدر و نهادینه کردن شرح صدر و ظرفیت بالا در نفوس پیامبران به ویژه رسول اکرم(ص) است.

استاد سطوح عالی و خارج حوزه علمیه از توحید و خداباوری به عنوان نشانه ای از یاران الهی نام برد و در پاسخ به پرسش «مراد از شرح صدر دربیان پیامبر(ص) به چه معناست؟ و علامت رسیدن به این مقام والا چیست؟» افزود: نوری است که در قلوب وارد شده و قلب را گشاده می کند و بدین معناست که ظرفیت والایی در انسان توسط چشیدن سختی های متداول بر انسان ظهور می کند، حال اگر شما کلمه توحید را با قلبتان باور کنید همان قلبی که ظرف یقین است و بیابید که جز خدا احدی نیست و حقیقت مطلق خداست، نتیجه این است که به خداباوری رسیده و ارزش های دنیایی به چشم نمی آید و انگیزه و دغدغه ای نسبت به امور مادی و دنیایی ندارید و به پستی دنیا پی برده و با مرگ آشنا می شوید بدین معنا که همیشه آمادگی فنا و ممات را دارید و آنچنان ارتباطی با دنیای دیگر بگیرید که به تعبیری آن را صرفا گذرگاهی برای رسیدن به خلود و ابدیت بدانید.

آیت الله حسینی زنجانی ضمن پاسخ به پرسش «منظور از سنگینی رسالت در بیان مفسرین چیست؟» در بیان یکی از ارزش های جاهلیت و بحث از مذمومیت آن خاطرنشان کرد: تفسیری که همسان است با شرایط و مقتضیات ابتدای رسالت پیامبر(ص) و سختی هایی که ایشان در آن دوران متحمل می شدند و مردم را به توحید دعوت می کردند و با شرک مقابله داشتند.

وی افزود: به ادعای تفسیر تبیان شیخ طوسی پس از مدتی جاهلیت عرب برطرف شد و پیامبر نیز طی اینکه قلوب آنان توحید را می پذیرفت و این بار سنگین مقابله از آن به بعد از دوش پیامبر برداشته شد، نفسی راحت کشید و فراخی یافت.

وی ادامه داد: می توان در اقامه سنت های جاهلیت به یکی از ارزش های جاهلی که اهمیت دادن والای اعراب به مادیت بود اشاره کرد و سستی عمل آنها در عین حال بی پایه و بی اساس بودن و درغیر خدا دیدن ارزش ها از این قبیل سنت های مذمومه جاهلی است که باید در جامعه اسلامی از آن پرهیز شود هرچند این سنت ها محدود به زمان و دوره ای خاص هستند و تاریخ انقضایی دارند.

آیت الله حسینی زنجانی ضمن بیان شدت سختی هایی که پیامبر اکرم(ص) به هنگام رسالت متحمل شدند گفت: پیامبر اکرم(ص) بر اثر تحمل جاهلیت عرب و فشار اوضاع و احوال موجود در آن زمان بسیار شکسته شد و دوباره شروع کرد به ساختن هدف و اجرای رسالتی که به عهده داشت همانطور که سنت الهی این است که انسان ها اگر بخواهند به سعادت برسند مطمئنا سختی هایی را باید تحمل کنند و نباید زیر بار سختی ها از آنان دوش خالی کرده و عرصه بندگی و سازندگی را ترک کنند.

وی به تفسیر فراز «اذا فرغت فانصب» پرداخت و در تبیین آن گفت: نصب به معنای به سختی و زحمت انداختن است که طبق آن یکی دیگر از رهنمودهای قرآنی و سنت های الهی این است که اگر از فعالیتی که دارید فارغ شدید بلافاصله مشغول به فعل و عمل جدیدی شوید و خود را فارغ شده از اعمال الهی ندانید و تلاش کنید برای رسیدن به مقامات عملیه الهی که این خود عامل محرک و نقطه وصول به مقامات عالیه است و مثال بارز و آشکار آن انجام نوافل الهی است در زمانی که واجبات به اتمام رسیده است.

آیت الله حسینی زنجانی در پایان، محوریت تمام آیات قرآنی را نفس پاک پیامبر خواند و وی را از سوی خداوند الگویی تام و تمام معرفی کرد و در بیان پیام قرآنی این آیه خطاب به پیامبراکرم(ص) گفت: پیام قرآنی آن برای پیامبر(ص) این است که زمانی که از رسالت فارغ شدی نصب امیرمومنان(ع) به زعامت مسلمین یکی از اموری است که شاید برای تو ره آورد سختی ها و مخالفت هایی از سوی آن دست از امت جاهل باشد و این معرفی خلافت و زعامت پس از پیامبر که وظیفه او بوده است از سوی خدا برای اکمال دین امری است که اگر انجام نشود در حقیقت رسالت پیامبر به نحو احسن انجام نشده است