آیت‌الله حسینی‌ زنجانی‌

تقویت عقاید منطقی؛ پیش‌نیاز استقلال فکری

به گزارش ایکنا از زنجان، آیت‌الله سیدمحمد حسینی‌زنجانی، شب گذشته، ۶ اردیبهشت‌ ماه در سخنرانی شب‌های رمضان که از فضای مجازی پخش شد، اظهار کرد: قوه عقل و عقیده وجه تمایز انسان با سایر موجودات است؛ عقیده از تفکر ناشی می‌شود و اگر تفکر سالم باشد، عقیده هم سالم می‌شود و از طرف دیگر انگیزه هم وابسته به عقیده است و در نیت‌ها مؤثر خواهد بود.
وی یادآور شد: امام صادق(ع) می‌فرماید: مردم سه دسته هستند، یک دسته عالم‌اند، یک گروه متعلم و در صراط یادگیری هستند و یک گروه نیز خس و خاشاکی که روی آب دیده می‌شود و هر کجا آب حرکت می‌کند خس و خاشاک هم به همان طرف می‌رود و این نشان می‌دهد که این دسته از مردمان اراده‌ای از خود ندارند و دیگران برای آن‌ها برنامه‌ریزی و آن را اجرا می‌کنند.
مرجع تقلید شیعیان با اشاره به اینکه انسان باید روی پای خود بایستد یا از کسی که اهلیت دارد پیروی کند، بیان کرد: ائمه به ما دستور می‌دهند که نباید اعمه باشیم یعنی کسی که استقلال ندارد و همیشه مقلد است. فرد باید استقلال پیدا کند و عقاید او روی عقل و منطق باشد تا بتواند کورکورانه از کسی دنباله‌روی نکند و نباید این‌طور فکر کنیم که ما هم مثل همه مردم هستیم و نباید بیشتر از آن‌ها فکر و حرکت کنیم.
وی با اشاره به اینکه ائمه اطهار(ع) می‌خواهند ما را تربیت کنند که در زندگی دارای استقلال فکری باشیم و از اهلش پیروی کنیم، ابراز کرد: این استقلال فکری به این معنا نیست که از صاحبان استدلال و منطق پیروی نکنیم و از دنباله‌روی افراد بدون استدلال بپرهیزیم. اصول دین بر اساس تحقیق است و در فروع دین تقلید داریم و تقلید هم دلیل عقلی دارد.
آیت‌الله حسینی‌زنجانی ادامه داد: عقل بشر حاکم است و انسان باید به عقل رجوع کند. حقیقت تقلید رجوع جاهل به عالم است و در فطرت همه انسان‌ها وجود دارد و طبیعت عقول بشر این موضوع را اقتضا می‌کند. در اصول و جهان‌بینی باید به یک جایی متصل بود اما دنباله‌رو کسی نباشید. زمانی که انبیا مردم را به پذیرش دین الهی دعوت می‌کردند برخی از مردم مقاومت کرده و بر پیروی از راه پدرانشان اصرار داشتند در حالی که شاید پدران آن‌ها راه اشتباهی را می‌رفتند و این نوع تقلید متکی به دلیل عقلی نیست.
وی با اشاره به اینکه فرد در بخش احکام وظیفه دارد وقتی حکمی را بلد نیست، آن را از شخص عالمی سؤال کند، افزود: در دین این کار به اَفقه ارجاع داده شده که دین‌شناس باشد و باید از فقها تقلید شود که انگیزه تقوا و معنویت را در فرد رشد دهند. انبیای انسان را دعوت به موضوعاتی همچون توحید، معاد و نبوت کردند که اینها متکی بر دلیل عقلی و منطق است. فاطر یعنی شکافنده و از عدم به وجود آورنده و خدا به ما دستور می‌دهد همه چیز را بر اساس برهان قبول کنیم.
مرجع تقلید شیعیان با بیان اینکه در دعای ابوحمزه ثمالی هم از دنباله‌روی کورکورانه نهی کرده است، تصریح کرد: دنباله‌روی بدون دلیل قبیح است و باید حجتی داشته باشد که مردم را قانع کند. حیوانات هم قدرت درک کلی دارند اما توانایی استدلال و استنتاج ندارند و این عمده وجه تمایز انسان با حیوانات است.