شرایط شکسته شدن نماز مسافر

مسافر باید نماز ظهر ، عصر و عشاء را با هشت شرط شکسته به جا آورد یعنی دو رکعت بخواند :
شرط اول :
آنکه سفر او کمتر از هشت فرسخ شرعی نباشد و فرسخ شرعی تقریبا پنج کیلومتر و نیم است .
مسئله 682- اگر شهر دیوار دارد باید ابتدای هشت فرسخ را از دیوار شهر حساب کند و اگر دیوار ندارد باید از خانه های آخر شهر حساب کند .
شرط دوم :
آنکه از اول مسافرت قصد هشت فرسخ را داشته باشد ، پس اگر به جایی که کمتر از هشت فرسخ است مسافرت کند و بعد از رسیدن به آنجا قصد کند جایی برود که با مقداری که آمده هشت فرسخ شود ، چون از اول قصد هشت فرسخ را نداشته باید نماز را تمام بخواند ولی اگر بخواهد از آنجا هشت فرسخ برود یا چهار فرسخ برود و همان روز یا شب آن به وطنش یا به جایی که می خواهد ده روز بماند برگردد ، باید نماز را شکسته بخواند و چنانچه آن شب برنگردد و قصد داشته باشد در چهار فرسخی چند روز بماند و پیش از ده روز بر گردد ، احتیاط مستحب آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند .
مسئله 683- کسی که نمی داند سفرش چند فرسخ است مثلا برای پیدا کردن گمشده ای مسافرت می کند و نمی داند که چه مقدار باید برود تا او را پیدا کند ، باید نماز را تمام بخواند ولی در برگشتن چنانچه تا وطنش یا جایی که می خواهد ده روز در آنجا بماند ، هشت فرسخ یا بیشتر باشد ، باید نماز را شکسته بخواند و نیز اگر در بین رفتن قصد کند که چهار فرسخ برود و همان روز یا شب آن برگردد ، چنانچه رفتن و برگشتن هشت فرسخ شود ، باید نماز را شکسته بخواند و همچنین اگر چهار فرسخ برود و پیش از ده روز بر گردد ، اگر چه در این صورت احتیاط مستحب آن است که هم تمام و هم شکسته بخواند .
شرط سوم :
آنکه در بین راه از قصد خود برنگردد پس اگر پیش از رسیدن به چهار فرسخ از قصد خود برگردد یا مردد شود باید نماز را تمام بخواند .
شرط چهارم :
آنکه نخواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطن خود بگذرد یا ده روز یا بیشتر در جائی بماند پس کسی که می خواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش بگذرد یا ده روز در محلی بماند نماز را تمام بخواند .
شرط پنجم :
آنکه برای کار حرام سفر نکند و اگر برای کار حرامی ، مانند دزدی ، سفر کند باید نماز را تمام بخواند و همچنین است اگر خود سفر حرام باشد ، مثل آنکه قسم خورده باشد که به سفر نرود ، یا سفر برای او ضرر داشته باشد ، یا زن به واسطه سفر کردن ناشزه شود ، یا فرزند به واسطه سفر کردن به پدر و مادر اذیت برساند ، ولی اگر سفر کردن زن و فرزند واجب باشد ، مثل سفر حج ، باید نماز را شکسته بخوانند .
مسئله 684- سفری که اسباب اذیت پدر و مادر باشد حرام است و انسان باید در آن سفر نماز را تمام بخواند و روزه هم بگیرد .
مسئله 685- کسی که برای معصیت سفر کرده است موقعی که از سفر برمی گردد اگر توبه کرده باشد باید نماز را شکسته بخواند و اگر توبه نکرده باشد باید نماز را تمام بخواند ، و احتیاط مستحب آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند .
مسئله 686- کسی که سفر او معصیت است ، اگر در بین راه از قصد معصیت برگردد چنانچه باقیمانده راه هشت فرسخ باشد ، یا چهار فرسخ باشد و بخواهد برود و همان روز یا شب آن برگردد باید نماز را شکسته بخواند ، و همچنین اگر در سر چهار فرسخی چند روزی بماند و پیش از ده روز برگردد ، اگر چه در این صورت احتیاط مستحب آن است که نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند .
شرط ششم :
آنکه از صحرانشینهائی نباشد که در بیابان گردش می کنند و هر جا آب و خوراک برای خود و چهار پایان پیدا کنند می مانند و بعد از چندی به جای دیگر می روند و صحرانشین ها در این مسافرت ها باید نماز را تمام بخوانند .
شرط هفتم :
آنکه سفر شغل او نباشد و یا اینکه سفر مقدمه شغلش نباشد پس بنابراین شتردار و راننده و کشتيبان مانند آنها که خود سفر شغل آنهاست و یا مثل کسی که برای تدریس به هشت فرسخ یا بیشتر رفت و آمد می کند ، باید نماز را تمام بخواند و لازم نیست هر روز سفر را انجام دهد بلکه اگر در هفته یک بار هم بروند کفایت می کند و نیز لازم نیست چند سفر رفت و آمد کرده باشند بلکه در سفر اول هم نماز را تمام می خوانند .
مسئله 687 - دانشجویی مقدمه شغل است اما سربازی مقدمه شغل نیست لذا دانشجو در صورت تکرار سفر به طوری که ده روز در وطنش نماند نماز و روزه او تمام است ولی سرباز مسافر است .
مسئله 688- کسی که شغلش مسافرت است اگر برای کار دیگری مثلا برای زیارت یا حج مسافرت کند باید نماز را شکسته بخواند ولی اگر مثلا راننده اتومبیل خود را برای زیارت کرایه بدهد و در ضمن خودش هم زیارت کند باید نماز را تمام بخواند .
مسئله 689- کسی که سفر شغل و مقدمه شغل او نیست ، ولی روی هدف خاصی مکرر مسافرت می کند مثل اینکه برای گردش و یا درمان مرضی به شهر دیگری می رود ، یا زیارت امامی می رود و یا مانند آن باید نماز را قصر بخواند .
شرط هشتم :
آنکه به حد ترخص برسد یعنی از وطنش ، یا جایی که قصد کرده ده روز در آنجا بماند به قدری دور شود که دیوار شهر را نبیند و صدای اذان آن را نشنود ولی باید در هوا غبار یا چیز دیگری نباشد که از دیدن دیوار و شنیدن اذان جلوگیری کند ، و لازم نیست به قدری دور شود که مناره ها و گنبدها را نبیند ، یا دیوارها هیچ پیدا نباشد بلکه همین قدر که دیوار کاملا معلوم نباشد به طوری که گفته شود خانه ها را نمی بیند کافی است و اگر کسی که در جایی ده روز قصد کرده از آنجا بیرون آید و پیش از رسیدن به حد ترخص نماز بخواند ، احتیاط مستحب آن است که هم تمام و هم شکسته بخواند .
مسئله 690- محلی را که انسان برای اقامت و زندگی خود اختیار کرده وطن اوست چه در آنجا به دنیا آمده و وطن پدر و مادرش باشد ، یا خودش آنجا را برای زندگی اختیار کرده باشد .
مسئله 691- وطن همسر . ( زوجه ) و فرزند انسان در صورتی که تابع شوهر ( زوج ) و پدر باشد همان وطن شوهر و پدر است و معیار در تابعیت هم قصد خود همسر و فرزند است به این معنی که در انتخاب مسکن مستقل نباشند و قصد جدایی از شوهر و یا پدر را نداشته باشند .
مسئله 692- اگر در محلی که وطن اصلیش نیست مدتی بماند و بعد اعراض کند و به جای دیگر رود آن محل وطن او محسوب نمی شود .
مسئله 693- جایی را که انسان محل زندگی خود قرار داده است و مثل کسی که آنجا وطن اوست در آنجا زندگی می کند به طوری که اگر مسافرتی برایش پیش آید دوباره به همانجا بر می گردد ، اگر چه قصد نداشته باشد که همیشه در آنجا بماند ، وطن او محسوب میشود .
مسئله 694- کسی که در دو محل زندگی می کند ، مثلا شش ماه در شهری و شش ماه در شهر دیگری می ماند هر دو وطن اوست و نیز اگر بیشتر از دو محل را برای زندگی خود اختیار کرد ، همه آنها وطن او حساب می شود .
مسئله 695- مسافری که قصد دارد ده روز پشت سر هم در محلی بماند ، یا میداند که بدون اختیار ده روز در محلی می ماند در آن محل باید نماز را تمام بخواند .
مسئله 696- قصد اقامت ده روز باید در یک محل باشد و بنابراین اگر قصد دارد در دو محل نزدیک به هم مانند نجف و کوفه یا تهران و شهر ری ده روز بماند باید نماز را شکسته بخواند ولی اقامت در محلات مختلف یک شهر اشکال ندارد .
مسئله 697- کسی که تصمیم دارد ده روز در محلی بماند اگر احتمال بدهد که برای ماندن او مانعی پیش خواهد آمد و احتمال او ضعیف و قابل اعتناء نباشد باید نماز را تمام بخواند .