احکام صلح

مسئله 1203- صلح آن است که انسان با دیگری سازش کند که مقداری از مال خود را ملک او کند ، یا از طلب یا حق خود بگذرد که او هم در عوض مقداری از مال و یا منفعت مال خود را به او واگذار کند ، یا از طلب یا حقی که دارد بگذرد اما اگر بدون آنکه عوض بگیرد مقداری از مال یا منفعت مال خود را به کسی واگذار کند ، یا از طلب یا حق خود بگذرد صلح به آن گفته نمی شود پس صلح باید در مقابل چیزی باشد ، اگر چه مثلا آن چیز سکوت کردن و مرافعه نکردن باشد .
مسئله 1204- دو نفری که چیزی را به یکدیگر صلح می کنند باید بالغ و عاقل باشند و کسی آنها را مجبور نکرده باشد و قصد صلح داشته باشند .
مسئله 1205- لازم نیست صیغه صلح به عربی خوانده شود ، بلکه با هر لفظی که بفهمانند که با هم صلح و سازش کرده اند صحیح است .
مسئله 1206- اگر کسی بخواهد طلب یا حق خود را به دیگری صلح کند در صورتی صحیح است که او قبول کند ولی اگر بخواهد از طلب یا حق خود بگذرد قبول کردن او لازم نیست .
مسئله 1207- اگر انسان مقدار بدهی خود را بداند و طلبکار او نداند ، چنانچه طلبکار طلب خود را به کمتر از آن مقداری که هست صلح کند ، مثلا پنجاه تومان طلبکار باشد و طلب خود را به ده تومان صلح کند زیادی برای بدهکار حلال نیست مگر آنکه مقدار بدهی خود را به او بگوید و او را راضی کند ، یا طوری باشد که اگر مقدار طلب خود را می دانست باز هم به آن مقدار صلح می کرد .
مسئله 1208- اگر بخواهند دو چیزی را که از یک جنس و وزن آنها معلوم است به یکدیگر صلح کنند ، احتیاط واجب آن است که وزن یکی بیشتر از دیگری نباشد ولی اگر وزن آنها معلوم نباشد ، اگر چه احتمال دهند که وزن یکی بیشتر از دیگری است صلح صحیح است .
مسئله 1209- اگر از کسی طلبی دارد که باید بعد از مدتی بگیرد ، چنانچه طلب خود را به مقدار کمتری صلح کند و مقصودش این باشد که از مقداری از طلب خود گذشت کند و بقیه را نقد بگیرد اشکال ندارد .
مسئله 1210- تا وقتی خریدار و فروشنده از مجلس معامله متفرق نشده اند می توانند معامله را به هم بزنند ، و نیز اگر مشتری حیوانی را بخرد تا سه روز حق به هم زدن معامله را دارد و همچنین اگر پول جنسی را که نقد خریده تا سه روز ندهد و جنس را تحویل نگیرد ، فروشنده می تواند معامله را به هم بزند ولی کسی که مالی را صلح می کند در این سه صورت حق به هم زدن صلح را ندارد و در هشت صورت دیگر که در احکام خرید و فروش گفته شد می تواند صلح را به هم بزند .