معاملات حرام

مسئله 1108- معاملات حرام شش قسم است : اول - خرید و فروش عین نجاست مثل بول و غائط . دوم - خرید و فروش مال غصبی ، سوم- خرید و فروش چیزی که مال نیست مثل حیوانات درنده . چهارم- معامله چیزی که منافع معمولی آن و ! کار حرام باشد مانند اسباب قمار . پنجم- معامله ای که در آن ربا باشد . ششم - فروش جنسی که با چیز دیگر مخلوط است در صورتی که آن چیز معلوم نباشد و فروشنده هم به خریدار نگوید ، مثلا روغنی که آن را با پیه مخلوط کرده است بفروشد و این عمل را غش می گویند ، پیغمبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود : « از ما نیست کسی که در معامله با مسلمانان غش کند یا به آنان ضرر بزند یا تقلب و حیله کند و هر که با برادر مسلمان خود غش کند خداوند برکت روزی او را می برد و راه معاش او را می بندد و او را به خودش واگذار می کند .
مسئله 1109- فروختن چیز پاکی که نجس شده و آب کشیدن آن ممکن نیست اشکال ندارد ولی اگر مشتری آن چیز را برای کاری بخواهد که شرط آن پاک بودن است ، مثلا برنج یا خوردنی دیگر باشد ، باید فروشنده نجس بودن آن را به خریدار بگوید .
مسئله 1110- خرید و فروش داروهای خوردنی نجس حرام است ، ولی اگر پول را برای ظرف آن یا برای زحمت دوا فروش بدهند اشکال ندارد .
مسئله 1111- خرید و فروش روغن و دواهای روان و عطرهایی که از ممالک غیر اسلامی می آورند اگر نجس بودن آنها معلوم نباشد اشکال ندارد ، ولی روغنی را که از حیوان بعد از جان دادن آن می گیرند چنانچه در شهر کفار از دست کافر بگیرند و از حیوانی باشد که اگر رگ آن را ببرند خون از آن جستن می کند نجس است و معامله آن باطل می باشد .
مسئله 1112- اگر روباه را به غیر دستوری که در شرع معین شده کشته باشند یا خودش مرده باشد ، خرید و فروش پوست آن حرام و معامله آن باطل است .
مسئله 1113- خرید و فروش گوشت و پیه و چرمی که از ممالک غیر اسلامی می آورند ، یا از دست کافر گرفته میشود باطل است ، ولی اگر انسان بداند که آنها از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده یا از بلاد اسلام و بازار مسلمانان به دست کافر رسیده است خرید و فروش آنها اشکال ندارد .
مسئله 1114- خرید و فروش گوشت و پیه و چرمی که از دست مسلمانان گرفته شود اشکال ندارد ولی اگر انسان بداند که مسلمان آن را از دست کافر گرفته و تحقیق نکرده که از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده یا نه ، خریدن آن حرام و معامله آن باطل است .
مسئله 1115- خرید و فروش مسکرات حرام ومعامله آنها باطل است .
مسئله 1116- فروختن مال غصبی باطل است ، و فروشنده باید پولی را که از خریدار گرفته به او برگرداند .
مسئله 1117- اگر خریدار قصدش این باشد که پول جنس را ندهد معامله اشکال دارد .
مسئله 1118- اگر خریدار معامله را به طور نسیه انجام دهد و بعد بخواهد پول آن را از مال حرام بدهد آن معامله صحیح و تصرف در آنچه خریده جایز نیست ولی به فروشنده مدیون است اما چنانچه نیت خریدار در موقع خریدن آن باشد که پول آن را از مال حرام بدهد معامله اشکال داشته و تصرف در مالی که خریده جایز نیست .
مسئله 1119- خرید و فروش آلات لهو مثل تار و ساز و حتی سازهای کوچک حرام است .
مسئله 1120- اگر چیزی را که می شود استفاده حلال از آن ببرند به قصد این بفروشند که آن را در حرام مصرف کنند مثلا انگور را به این قصد بفروشند که از آن شراب تهیه کنند ، معامله آن حرام و باطل است .
مسئله 1121- خریدن چیزی که از قمار یا دزدی یا از معامله باطل تهیه شده حرام است و اگر کسی آن را بخرد باید به صاحب اصلیش برگرداند .
مسئله 1122- اگر مقداری از جنسی را که با وزن یا پیمانه می فروشند به زیادتر از همان جنس بفروشد ، مثلا یک من گندم را به یک من و نیم بفروشد ربا و حرام است بلکه اگر یکی از دو جنس ، سالم و دیگری معیوب یا جنس یکی خوب و جنس دیگری بد باشد یا با دیگری تفاوت قیمت داشته باشد چنانچه بیشتر از مقداری که میدهد بگیرد ، یا برنج صدری بدهد و بیشتر از آن برنج گرده بگیرد یا طلای ساخته را بدهد و بیشتر از آن طلای نساخته بگیرد ربا و حرام می باشد و گناه یک درهم ربا بزرگتر از آن است که هفتاد مرتبه با محرم خود زنا کند .
مسئله 1123- اگر چیزی را که اضافه می گیرد غیر از جنسی باشد که می فروشد مثلا یک من به یک من گندم و ده ریال پول بفروشد باز هم ربا و حرام است ، بلکه اگر چیزی را زیادتر نگیرد ولی شرط کند که خریدار عملی برای او انجام دهد ربا و حرام می باشد .
مسئله 1124- اگر کسی که مقدار کمتر را می دهد چیزی اضافه کند مثلا یک من گندم و یک دستمال را به یک من و نیم گندم بفروشد اشکال ندارد و همچنین است اگر از هر دو طرف چیزی زیاد کنند مثلا یک من گندم و یک دستمال را به یک من و نیم گندم و یک دستمال بفروشد .
مسئله 1125- اگر چیزی را که مثل پارچه با متر می فروشند ، یا چیزی را که مثل گردو و تخم مرغ با شماره معامله می می کنند بفروشد و زیادتر بگیرد مثلا ده تا تخم مرغ بدهد و یازده تا بگیرد اشکال ندارد .
مسئله 1126- جنسی را که در بعضی از شهرها با وزن یا پیمانه می فروشند و در بعضی شهرها با شماره معامله می کنند احتیاط واجب آن است که آن جنس را به زیادتر از آن نفروشد .
مسئله 1127- اگر چیزی را که می فروشد و عوضی را که می گیرد از یک جنس نباشد زیادی گرفتن اشکال ندارد ، پس اگر یک من برنج بفروشد و دو من گندم بگیرد معامله صحیح است .
مسئله 1128- اگر جنسی را که می فروشد و عوضی را که می گیرد از یک چیز عمل آمده باشد باید در معامله زیادی نگیرد ، پس اگر یک من روغن بفروشد و در عوض آن یک من و نیم پنیر بگیرد ربا و حرام است ، و احتیاط واجب آن است که اگر میوه رسیده را با میوه نارس معامله کند زیاده نگیرد .
مسئله 1129- جو و گندم در ربا یک جنس حساب می شود ، پس اگر یک من گندم بدهد و یک من و پنج سیر جو بگیرد ربا و حرام است و نیز اگر مثلا ده من جو بخرد که سر خرمن ده من گندم بدهد چون جو را نقد گرفته و بعد از مدتی گندم را می دهد مثل آن است که زیادی گرفته و حرام است .
مسئله 1130- اگر مسلمان از کافری که در پناه اسلام نیست ربا بگیرد اشکالی ندارد ، و نیز پدر و فرزند و زن دائمی و شوهر می توانند از یکدیگر را بگیرند .