احکام وکالت

وکالت آن است که انسان کاری را که می تواند در آن دخالت کند به دیگری واگذار کند تا از طرف او انجام دهد ، مثلا کسی را وکیل کند که خانه او را بفروشد یا زنی را برای او عقد کند ، پس آدم سفیه که مال خود را در کارهای بیهوده مصرف می کند چون حق ندارد در مال خود تصرف کند نمی تواند برای فروش آن کسی را وکیل کند .
مسئله 1274- در وکالت لازم نیست صیغه بخوانند و اگر انسان بفهماند که او را وکیل کرده و او هم بفهماند که قبول کرده ، مثلا مال خود را به کسی بدهد که برای او بفروشد و او مال را بگیرد ، وکالت صحیح است .
مسئله 1275- اگر انسان کسی را که در شهر دیگری است وکیل کند و برای او وکالت نامه بفرستد و قبول کند ، اگر چه وکالت نامه بعد از مدتی برسد وكالت صحیح است .
مساله 1276- ممول یعنی کسی که دیگری را وکیل می کند و نیز کسی که وکیل می شود باید بالغ و عاقل باشند و از روی قصد و اختیار اقدام کنند .
مسئله 1277- کاری را که انسان نمی تواند انجام دهد یا شرعا نباید انجام دهد نمی تواند برای انجام آن از طرف دیگری وکیل شود ، مثلا کسی که در احرام حج است چون نباید صيغة عقد ازدواج را بخواند نمی تواند برای خواندن صیغه از طرف دیگری وکیل شود .
مسئله 1278- اگر انسان شخصی را برای انجام تمام کارهای خودش وکیل کند صحیح است ، ولی اگر برای یکی از کارهای خود که در نظر دارد و کیل کند و آن کار را معین نکند وکالت صحیح نیست ، اما اگر به وکیل اختیار دهد که هر یک از آن کارها را که خودش مایل است انجام دهد و وکالت صحیح است .
مسئله 1279- اگر وکیل را عزل کند یعنی از کار برکنار کند بعد از آنکه خبر به او رسید نمی تواند آن کار را انجام دهد ، ولی اگر پیش از رسیدن خبر آن کار را انجام داده باشد صحیح است .
مسئله 1280- وکیل نمی تواند برای انجام کاری که به او واگذار شده دیگری را وکيل کند ، ولی اگر موکل به او اجازه داده باشد که وکیل بگیرد به هر طوری که به او دستور داده می تواند رفتار کند ، پس اگر گفته باشد برای من وکیل بگیر باید از طرف او وکیل بگیرد و نمی تواند کسی را از طرف خودش وکیل کند .
مسئله 1281- وکالت در همه چیز ، غیر از آنچه در مسئله ۱۲۷۷ بیان شد ، است مثل وکیل کردن در تمام عقدها مانند خرید و فروش و صلح و اجاره و غیر آنها و ازدواج چه از طرف موجب و چه از طرف قابل جایز است و نیز وکیل گرفتن در وقف و طلاق گرفتن حق و حق شفعه و اسقاط آن و فسخ عقد در موارد ثبوت حق خیار و نیز وکالت در اسقاط خیار و قسم و نذر و عهد و شهادت و اقرار و حیازت مباحات جایز است .
مسئله 1282- اگر وکیل در نگهداری مالی که در اختیار اوست کوتاهی کند یا غیر از تصرفی که به او اجازه داده اند در آن تصرف دیگری انجام دهد و آن مال از بین برود ضامن است اگر لباسی را که گفته اند بفروش ، بپوشد و آن لباس تلف شود باید عوض آن را بدهد .
مسئله 1283- اگر وکیل غیر از تصرفی که به او اجازه دادهاند ، تصرف دیگری در مال بکند مثلا لباسی را که گفته اند بفروش ، بعدا تصرفی را که به او اجازه داده اند انجام دهد آن تصرف صحیح است .