شرایط صحت وضوء

مسئله 156- شرایط صحیح بودن وضوء سیزده چیز است :
اول و دوم : آنکه آب وضوء پاک و مطلق باشد .
سوم : آنکه آب وضوء مباح باشد .
مسئله 157- وضوء با آب غصبی و یا آبی که معلوم نیست صاحب آن راضی است یا نه حرام و باطل است .
مسئله 158- وضوء گرفتن از حوض یا آب لوله کشی مدرسه و یا مسجدی که کیفیت وقف آنها از این جهت که برای صنف خاصی است یا نه معلوم نیست ، در صورتی که متعارف مردم از آنها وضوء بگیرند و از این جهت اطمینان حاصل شود که وقف عمومی است اشکال ندارد .
چهارم : آنکه ظرف آب وضوء مباح باشد .
پنجم : آنکه ظرف وضوء طلا و نقره نباشد .
مسئله 159- اگر آب وضوء در ظرف غصبی یا طلا و نقره باشد و وضوء گیرنده غیر از آن آب دیگری نداشته باشد در صورتی که امکان ریختن آب به ظرف دیگری نباشد باید تیمم کند و اگر آب به آنها منحصر نباشد یعنی آب دیگری داشته باشد هرگاه در ظرف غصبی یا طلا و نقره وضوی ارتماسی بگیرد و یا با آنها آب را به صورت و دستها بریزد وضوی او باطل است ، و در صورتی که با کف دست آب را از آنها بردارد و بر صورت و دستها بریزد وضوی او صحیح است .
ششم : آنکه اعضاء وضوء موقع شستن و مسح کردن پاک باشد .
مسئله 160- پاک بودن تمام اعضاء وضوء قبل از شروع وضوء لازم نیست ، پس اگر هر عضوی را قبل از شروع در آن عضو تطهیر کند کافی است به شرط آن که موالات به هم نخورد .
مسئله 161- اگر قبل از تمام شدن وضوء موضعی را که شسته یا مسح کرده نجس شود وضوی او صحیح است .
هفتم : وسعت وقت برای وضوء کافی باشد .
مسئله 162- هرگاه وقت به قدری تنگ باشد که اگر وضوء کند تمام یا قدری از نماز در خارج وقت خوانده می شود ، باید تیمم کند ، ولی اگر برای تیمم و وضوء به یک اندازه وقت لازم باشد باید وضوء بگیرد .
هشتم : به نیت قربت وضوء بگیرد .
مسئله 163- وضوء را باید به قصد قربت محض یعنی برای انجام امر خدا به جا آورد پس اگر برای خنک شدن یا قصد دیگری وضوء بگیرد باطل است .
مسئله 164- ملاک در نیت عدم غفلت است پس لازم نیست نیت وضوء را بر زبان جاری کند و یا در دل بگذراند ولی باید غافل نباشد به طوری که اگر سئوال شد چه می کنی ؟ بگوید وضوء می گیرم .
نهم : ترتیب
مسئله 165- وضوء ( ترتیبی و ارتماسی ) را باید به ترتیب معمول به جا آورد یعنی اول صورت ، سپس دست راست و بعد از آن دست چپ را بشوید ، بعد مسح سر و بعد از آن مسح پاها و باید پای چپ را بنابر احتیاط مستحب پیش از پای راست مسح نکند .
مسئله 166- اگر از روی جهل یا فراموشی ترتیب را به هم زد ، اگر در وسط وضوء متوجه شود تا جایی که ترتیب به هم نخورده وضویش صحیح و از آن به بعد از روی ترتیب اعاده کند و اگر بعد از وضوء متوجه شود وضویش باطل است . دهم : موالات ، یعنی افعال وضوء را پی در پی انجام دهد .
مسئله 167- ملاک در موالات خشک شدن عضو سابق است ، پس اگر بین افعال وضوء به اندازهای فاصله بیندازد که عضو سابق خشک شود وضوء باطل است ، و مراد از عضو سابق تمام اعضاء سابق است مثل اینکه وقتی مسح بکشد که تمام صورت و دستها خشک شود ، ولی اگر فقط عضو ما قبل که می خواهد بشوید و یا مسح کند خشک شده باشد مثل اینکه به هنگام مسح پا محل مسح خشک شود ولی هنوز رطوبت دستها باقی باشد وضوی او صحیح است .
مسئله 168- اگر افعال وضوء را پی در پی به جا آورد ولی به واسطه حرارت زیاد بدن یا شدت گرما و مانند آن رطوبت خشک شود وضوی او صحیح است .
مسئله 169- راه رفتن در اثناء وضوء و همچنین معطل شدن به اندازه بیرون آوردن جوراب یا کفش از پا برای مسح کردن اشکال ندارد . یازدهم : آنکه بدون مباشرت دیگری وضوء بگیرد ، یعنی وضوء گیرنده در حال اختیار و تمكن باید خود شخصا وضوء بگیرد و اگر کسی دیگر در شستن یا مسح کردن مباشرت کند وضوء وی باطل می شود ؛ مباشرت در مقدمات بعيده مثل آب آوردن اشکالی ندارد و مباشرت در مقدمات قريبه مثل ریختن آب در کف وضوء گیرنده مکروه است ولی مباشرت به این نحو که شخص دیگری به صورت و دست های وضوء گیرنده آب بریزد یا اینکه دست و صورت وی را بشوید یا بر سر یا پای او مسح بکشد مبطل وضوء است .
مسئله 170- کسی که نمی تواند به تنهایی وضوء بگیرد می تواند برای خود نائب بگیرد که او را وضوء دهد بلکه واجب است نائب گرفتن اگر چه موقوف بر اجرت ، هر چند اجرت زياد ، باشد مادام که مضر به حال او نباشد ؛ کیفیت وضوء در این حالت چنین است که خودش نیت وضوء می کند و نائب بر صورت و بر دست او آب میریزد و لازم نیست که نائب بر کف دست او آب بریزد و از دست وی آب بر محل جاری گردد ، ولی مسح باید به دست خودش باشد نه نائب و اگر نمی تواند نائب دست او را می گیرد و به محل مسح می کشد و اگر این را هم نمی تواند ، نائب از رطوبت باقیه در دست وضوء گیرنده رطوبت می گیرد و به سرو پاهای او مسح می کشد . دوازدهم : استعمال آب برای او ضرر نداشته باشد .
مسئله 171- کسی که می ترسد که اگر وضوء بگیرد مریض میشود یا تشنه می ماند باید تیمم کند و اگر وضوء بگیرد باطل است .
مسئله 172- اگر رساندن آب به اعضاء وضوء به مقدار کمی که وضوء با آن صحیح است ضرر نداشته باشد ولی با بیشتر از آن ضرر داشته باشد باید با همان مقدار کم وضوء بگیرد . سیزدهم : مانعی از رسیدن آب به اعضاء وضوء نباشد .
مسئله 173- اگر می داند چیزی به اعضاء وضوء چسبیده ولی شک دارد که از رسیدن آب جلوگیری می کند یا نه ، باید آن را بر طرف کند یا آب را به زیر آن برساند .
مسئله 174- جایی را که باید شست و یا مسح کرد هر قدر چرک باشد ، اگر چرک آن مانع از رسیدن آب به بدن نباشد اشکال ندارد ، و اگر در محل وضوء ، دست و کنار ناخنها گچ ، رنگ و یا روغن باشد ملاک رسیدن آب به پوست است پس در گچ که در کنار ناخن ها باقی می ماند چون آب به پوست میرسد اشکالی ندارد ، ولی در روغن و رنگ آب به پوست نمی رسد و برطرف کردن آن به پوست صدمه می زند احتیاط این است که هم وضو بگیرد و هم تیمم کند .
مسئله 175- اگر بعد از وضوء شک کند که در بعضی از اعضاء وضوء مانعی بوده یا نه و آیا آب به آنجا رسیده یا نه ، و نیز چیزی که گاهی مانع رسیدن آب است و گاهی نیست مثل انگشتر و دستبند ، آیا آب به زیر آن رسیده یا نه ، و یا بعد از وضوء مانعی در اعضاء وضوء ببیند و نداند موقع وضوء بوده یا نه ، وضوی او صحیح است اما اگر چنانچه در هر یک از موارد فوق بداند که موقع وضوء ملتفت آن مانع نبوده است بنابر احتیاط واجب باید دوباره وضوء بگیرد .
مسئله 176- اگر بعد از وضوء شک کند چیزی که مانع رسیدن آب است در اعضاء وضوء بوده یا نه ، وضوی او صحیح است .